Đã sang ngày thứ 3 ở Pắc Ma, xạc máy ảnh em để ở Nậm Củm, không cầm theo, dù rất nhiều cảnh đẹp & muốn chụp nhiều thêm ảnh về phong tục tập quán sinh sống của bà con nơi này, nhưng em phải tiết kiệm pin, chỉ để phục vụ 1 mục đích cuối cùng: Ghi lại thực tế anh em trên này thu hoạch mat ong nguyen chat, thứ mà em chưa bao giờ được nhìn, xem, dù bố em kể & mô tả khá nhiều về việc này, vì ngày xưa cụ sống & làm việc ở Trạm Thủy Văn Nậm Củm hơn chục năm trời.
Cách Pắc Ma khoảng 7km đường sông thì bọn em đến địa điểm này, tuần trước mấy anh em ở đây đã đi thám thính, ong đã bắt đầu làm tổ rất nhiều quanh khu vực này! Cập bến thôi.....
Trời mưa mấy hôm, rừng già ẩm ướt vô cùng, bọn em quyết định trèo 1 tổ ong ở vị trí thấp nhất so với các tổ khác (cách ~ 30m so với mặt đất)! Thu hoạch mật ong nguyên chất thì bắt buộc phải dùng khói, khói thì đơn giản, cứ đốt 1 đống lửa to dưới gốc cây là có đầy khói, nhưng giời ạ, trời mưa, cây cỏ ấm ướt làm sao đốt! 2 Đồng chí lại phải đi thuyền ngược tiếp lên để tìm cây nứa khô, 30" sau quay lại đã có 1 đống to bự! Chuyển lên rừng thôi....
Rừng già đại ngàn, hầu như không có vết chân người, đi lại vô cùng khó khăn! Cứ vạch cây mà đi thôi chứ làm gì có lối 
Những tảng đá rêu xanh phủ đầy như thế này vô cùng trơn, đi không cẩn thận lăn tòm xuống vực thì khổ. Rừng mà ướt thì thiên đường của Vắt, cái loài đáng sợ & đáng ghét chuyên hút máu người này, đến dân bản xứ còn ngại, huống chi ngoại bang như em! Nhưng yên tâm, em có tí võ từ thủa nhỏ! Lần này đeo giày, tất cao cổ, túm gọn ống quần bỏ vào tất, bôi thêm 1 lớp thuốc chống muỗi Softfell là yên tâm (món này rất cần thiết cho các cụ đi rừng, vừa chống muỗi, ruồi vàng, vắt...cực kì hiệu quả). Nếu các cụ vào rừng mà quên không mang theo thuốc, thì có thể dùng những thứ như này để chống vắt:
- Thuốc lá (hoặc thuốc lào), cho vào cái khăn nhỏ, cho thêm chút nước, túm lại rồi chà lên vùng da cần chống vắt ==> Hiệu nghiệm vô cùng.
- Xà Phòng: Cứ bôi vào chân, tay thì vắt cũng chả dám bò lên (nhưng cái này bí lắm thì mới sử dụng thôi, chứ bôi nhiều, đi lâu là nhớt, trơn, da dẻ trắng bệch ra, rất sợ).
- Cao Sao Vàng (hoặc Dầu Gió), cái này bôi lên da cũng chống muỗi, vắt tốt.
Mật gấu từ xưa đã được dân gian cũng như các thầy thuốc đông y cổ truyền coi là một loại dược liệu quý hiếm, có nhiều tác dụng trong chữa các bệnh về xương khớp cũng như các vết thương thuộc loại không hở miệng, bị bầm dập xung huyết, trật khớp, tê bì, nhức mỏi.
Hiện Việt Nam có 3 loại gấu:
Ba loài gấu này được thầy thuốc đông y cũng như người có bài thuốc gia truyền về xương khớp, lấy mat gau lợn có miệng giống miệng lợn; gấu chó mình nhỏ, tai ngắn, ngực có khoang chữ V màu ngà; gấu ngựa lớn hơn gấu chó, có khoang chữ V trắng dưới cổ. Theo y học cổ truyền, mật con Gấu ngựa là tốt nhất, tiếp đến là mật gấu lợn, gấu chó.
Có một số cách để thử mật Gấu thật hay giả:
Một là:
Dùng lưỡi thử, nếm có vị đắng, sau có cảm giác ngọt mát,dính lưỡi, ngậm lâu sẽ tan hết. Khi cắt túi mật ra quan sát thấy giữa đám đen có lổn nhổn hạt màu vàng óng ánh rất đặc trưng.
Cách thứ 2 là:
Dùng lửa đốt, mật gấu thật sẽ không cháy.Đây là cách thử Mật Gấu thật rất hiệu quả, sác xuất lên tới 100%.
Cách thứ 3 là:
Lấy vài hạt trong túi mật thả vào cốc nước thật trong vài hạt mật trong túi, sẽ thấy các sợi vàng thõng xuống đáy cốc, có khi hạt mật còn quay tròn.
Giỏ 1 giọt mật vào máu, máu sẽ tan và không đông. Hoặc hòa mật gấu trong nước cất, cho thêm một ít đường kính, sau đó nhỏ 1-2 giọt axit sunfuric, nếu là mật thật sẽ được một dung dịch màu đỏ rất đặc trưng.
Mật gấu vị đắng hơi ngọt, tính lạnh, có tác dụng: phá ứ hồi sinh (trong trường hợp ngã bất tỉnh); chữa đau nhức do huyết ứ, chữa bệnh ho, co giật. Liều dùng từ 0,5 g đến 2 g, hòa nước uống hoặc cho vào cháo để ăn. Y học cổ truyền thường dùng mật gấu để xoa bóp các vết thương bị bầm tím và làm thuốc chữa đau mắt lâu ngày. Nhưng gần đây do mật gấu không đảm bảo chất lượng xuất hiện nhiều trên thị trường nên theo tôi không nên dùng mật gấu để tra vào mắt, tránh những tai biến đáng tiếc xảy ra cho mắt.
Cho mật gấu pha với rượu uống, là thứ rượu thuốc quý mà các tửi gia rất thích, tuy nhiên không nên lạm dụng quá sẽ bất lợi cho sức khỏe, bởi như chúng ta biết thì “ cái gì quá cũng đều trở nên không tốt” cho sức khỏe.
Mật Gấu khó bảo quản dễ bị sâu, mốc nên khi bảo quản nên tránh ẩm, nóng, cất trong hộp kín có chất hút ẩm.
Y học cổ truyền gọi vị thuốc này là hùng đởm. Nhiều người bệnh dùng thấy có tác dụng tốt; nhưng cũng không ít người phàn nàn là bị phản ứng, lở ngứa phải đi cấp cứu. Có thể người dùng không đúng bệnh. Mua phải mật Gấu giả, hoặc do trong quá trình chế biến và bảo quản đã không tuân thủ một số nguyên tắc trong bào chế, làm ảnh hướng xấu đến chất lượng của Mật Gấu.
